Persia.it Benvenuti in PERSIA, TERRA DEI MIT

ادبیات نوشته شده به زبان ایتالیایی همگی متعلق به قرن سیزدهم به بعد هستند. قبل از این زمان زبان ادبیات، لاتین بود که برای نوشتن آثار تاریخی ، افسانه های حماسی، اشعار مذهبی و تاریخی، زندگی قدیسین و آثار آموزشی و علمی بکار میرفت. علاوه بر نوشته های لاتین، تعدادی از شاعران ایتالیایی به زبان فرانسه شعر می سرودند که اغلب اشعار از منابع خارجی الگو گرفته بود.

لاتین در واقع زبانی بود که امپراتوری روم به مردم سرزمینهای تحت سلطه اش تحمیل کرده بود، اما مردم با سرباز زدن ازپذیرش آن موجبات رواج زبانی محاوره ای، ساده و کم قاعده را در ایالتهای مختلف فراهم کردند که پس از، از هم پاشیده شدن حکومت مرکزی روم، این زبان لاتین عامیه به صورتهای مختلف تغییر شکل داد که به دو گروه شرقی و غربی تقسیم میشود. زبانهای رومانیایی و ایتالیایی از جمله زبانهای شرقی و زبان فرانسوی نیز از گروه زبانهای غربی محسوب میشود.

در زمان حکومت فدریک دوم و پسرش مانفرد( خاندان آلمانی تبارهوهنستافن) ، نوشتن اشعار به زبان ایتالیایی در سیسیل رونق گرفت که سرآمد آنها اشعار جیاکومو پگلیس (1) بود. پس از فروپاشی این خاندان در سال 1254 مرکز شعر و شاعریبه به جودیتون آرتزو(2) در شهر آرتزو(3) و گوئیدو گنی چلی (4) در شهر بولوینا(5) منتقل شد. گنی چلی بجای سرون اشعار عاشقانه در وصف زنان به سرودن اشعار معنوی در وصف زیبایی الهی پرداخت. آثار دانته آلیگیری(6) شاعر و نویسنده نامدار ایتالیا تاثیر پذیری زیادی از این اشعار دارد. زندگی نو(7) و کمدی الهی(8) از مشهورترین آثار دانته میباشد که وی متاثر از یک عشق آسمانی به دختری به نام بئاتریس(9) آنها را تالیف کرده است. در کتاب لاتین او با نام گویش مشترک (10) برای اولین بار مفاهیم حکومت جهانی و سازمان ملل مطرح میشود.

گوئیدو کاوالنتی(11) و جینو پیستوایا(12) نیز از دیگر غزل سرایان معروف ایتالیایی بودند که مانند دانته، متاثر از سبک گنی چلی بودند.

شروع عصر رنسانس(13) در اواخر قرن چهاردهم، موجب توسعه اقتصادی، سیاسی و پیشرفت فرهنگی زیادی در ایتالیا شد و از این زمان بود که کتابهای صرف و نحو ایتالیایی تالیف شد و در کنار ترقی زبان ایتالیایی، از رونق زبان لاتین کاسته شد. فرانچسکو پترارکا(14) معروف به پترارک(15) یکی از مشهورترین شاعران و نویسندگان این دوره است که به زبان لاتین و ایتالیایی آثار مهمی تالیف کرده است. یکی از مشهورترین کارهای وی جمع آوری اشعار ایتالیایی بود که به نام کتاب شعر(16) منتشرشد و با نام غزلیات پتراک به انگلیسی ترجمه شده است.

جیوانی بوکاچو (17) یکی از بزرگترین نویسندگان ایتالیایی است که در ده سالگی از پاریس برای تحصیل به ناپل ایتالیا فرستاده میشود. آثار او عمیقا تحت تاثیر پترارک است. معروفترین کار وی مجموعه صد داستان به نام دکامرون(18) است. این کتاب شامل حکایتهایی است که هفت مرد و سه زن که از ترس طاعون به یک ویلای دور افتاده پناه برده اند، در مدت ده روز تعریف میکنند. و توسط پیر پائولو پازولینی به فیلم درآمده است.

زبان ایتالیا در نواحی مختلف، با گویشهای مختلفی ادا میشد، دانته، پترارک و بوکاچیو اولین نویسنگانی بودند که در آثار خود از گویش توسکانی که در شهرهای شمالی ایتالیا تلفظ میشد، استفاده کردند و در تثبیت این نوع گویش به عنوان گویش برتر و مبنای زبان امروزی ایتالیا تاثیر زیادی داشتند.

آنجلو پولیزیانو(19) معروف به پولیشن(20) یکی از شاعران به نام توسکان در قرن پانزدهم است که نمایشنامه نظم او با نام ارفه (21) یکی از اولین کارهای مهم درام ایتالیا محسوب میشود. پولیشن همچنین به جهت تالیف مقاله های تحقیقی و ترجمه متون یونانی، معروف است.

از ادیبان مهم قرن شانزده ایتالیا میتوان به افراد زیر اشاره کرد:

- لودویکو آریستو (22) با کتاب اورلاندو دیوانه (23)

- مورخ و فیلسوف معروف نیکولو ماکیاولی (24) با کتاب شهریار (25) که سرمشق ستمگران زیادی از جمله هیتلر و ناپلئون قرار گرفت.

- دوست نزدیک ماکیاولی فرانچسکو گوئیکیاردنی (26) با کتاب تاریخ ایتالیا (27)

- متئو باندلو (28) با سری چهار جلدی داستانهای کوتاهی به نام افسانه (29) که الگوی آثار نویسندگان بسیاری از جمله رمئو و ژولیت شکسپیر گردید.

- تورکواتو تاسو(30) با کتاب اورشلیم نجات یافته (31) که شرح رهایی بیت المقدس از دست مسلمین است.

- جوردانو برونو (32) که نوشته های او علیه اشرافیت و استبداد از طرف کلیسا ممنوع شد. ودر سال 1600 به جرم ارتداد در آتش سوزانده شد.

در قرن هفدهم ایتالیا تحت نفوذ اسپانیا قرار میگیرد و به علت کنترل شدید و تفتیش عقاید، فرصتی برای ظهور عالم وادیب جدیدی بوجود نمیآید تا اینکه در قرن هجدهم دوباره نویسندگان بزرگی از جمله ویتوریو آل‌فیری (33) با نمایشنامه معروف آنتیگون (34) پدیدار میشوند.

- جیاکومو لئوپاردی (35) بزرگترین شاعر قرن نوزدهم ایتالیا محسوب میشود و کتاب فلسفی اپرای اخلاقی (36) از مهمترین آثارش میباشد.

- از جوزه کاردوچی (37) به عنوان اولین کسی که مدال ادبی نوبل را در سال 1906 نصیب ایتالیا نمود،میتوان یاد کرد.

- کتاب ماجراهای پینوکیو(38) اثر معرف کارلو کلودی (39) برای کودکان از دیگر آثار بسیار مشهور این دوره است.

آثار ادبی ایتالیا در قرن بیستم بسیار تاثیر گرفته از سالهای تحت نفوذ فاشیسم به رهبری بنیتو موسولینی (40) میباشد. در این مورد میتوان به گابریله دانون زیو(41) اشاره نمود. نویسنده، شاعر و نمایشنامه نویس که قابلیتهای وی در ترجمه احساسات به زبان معمولی انکار ناپذیر است.

از دیگر نویسندگان مطرح عصر معاصر ایتالیا میتوان به افراد زیر اشاره کرد:

- اتور اشمیتز(42) خالق آثاری چون پیری (43) و اعترافات زنو (44) بر اساس تحلیلهای زیگموند فروید.

- بندتو کروچ (47) متفکر معروف قرن بیستم ایتالیا با کتاب معروف چهار جلدیش به نام فلسفه ارواح (48)

- ترانکولی دوم با کتب مشهوری چون فونتامارا(50) و نان و شراب(51)

- جوزفه اونگارتی (52) با کتابهایی همچون شادی طرد شده (53) و احساس زمان (54)

- سالواتوره کاسیمودو (55) شاعر معاصر ایتالیای است که در سال 1959 جایزه ادبی نوبل را دریافت کرده است.

- کارلو لوی (56) با اثر پرفروشی همچون مسیح در ابولی متوقف شد (57)

- آلبرتو موراویا (58) و خالق آثاری چون دو زن (59) که سوفیا لورن هنرپیشه معروف ایتالیای با بازی در برگردان فیلم آن موفق به دریافت اولین جایزه اسکار برای هنرپیشه خارجی زبان میگردد.

- داریو فو(60) معروفترین نمایشنامه نویس ایتالیایی است که جایزه ادبیات نوبل در سال 1997 را نصیب خود کرده است.اسرار کمدی (61) و مرگ ناگهانی یک آنارشیست (62) از جمله معروفترین آثار وی میباشد.

- امبرتو اکو (63) که با اولین رمانش با نام به نام رز (64) به شهرت رسید.

13- Renaissance (یک سری حرکتهای ادبی و هنری در قرون 14 الی 16 که از ایتالیا شروع شد و به دیگر کشورهای اروپایی سرایت کرد.)

21- Orfeo 1480 (ارفيوس‌ موسيقي‌ دادن‌ و شاعر افسانه های یونان)

قبل از جنگ، سینمای ایتالیا، سینمایی مبتذل، سبک و سطحی بود. فیلمها اغلب آثار کپی شده هالیودی با مایه های کمدی، خوانوادگی و در مواردی الهام گرفته از قهرمانان تاریخی ایتالیا بود. این ابتذال زمانی به اوج خود رسید که بنیتو موسیلینی(1) نظام فاشیست را در ایتالیا حاکم کرد و فاشیستها با تسلط بر سینما، از ساخت فیلمهای مخالف اهداف فاشیسم جلوگیری کردند.

شرکت ایتالیا در جنگ، آن هم همسو با آلمان، ایتالیا را به فقر و بدبختی کشاند. بعد از پیروزی متفقین در ایتالیا، فقر و بیکاری حاصل از جنگ چهره زشتی از ایتالیا ساخته بود و مردم برای رسیدن به آزادیی که برای آنها تبدیل به رویا شده بود، امید داشتند. در این حال هوا بود که سینمای ایتالیا با تاثیر از اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ساخت فیلمهای نئورئالیستی روی آورد.

نئورئالیسم یا واقع گرایی نو یکی از اولین حرکتهای مهم سینما بعد از جنگ جهانی دوم بود که در ایتالیا پدید آمد. نئورئالیسم هنری کردن واقعیات بدون توجه به قراردادها و سرگرمی های پذیرفته شده است. نئورئالیسم در حقیقت از رئالیسم شاعرانه(3) فرانسه در سال 1930، الگو گرفته است. و پیروان این سبک اکثرا گرایشهای مارکسیستی دارندد.

کارگردانان پیرو نئورئالیسم فیلمهایشان را خارج از استدیو و در فضای واقعی شهرها و خیابانها میسازند. از بازیگران حرفه ای استفاده نمیکنند و خواهان ارتباط مستقیم با واقعیات جامعه هستند. به همین جهت نمایش بیکاری، بدبختی، فقر و امثالهم در اغلب این آثار مشهود است. دوبله این فیلمها بعد از پایان کار، این امکان را فراهم میکرد که دوربینها آزادی عمل بیشتری داشته باشند و بهتر به هدف واقع گرایانه که میخواستند برسند.

فیلم وسوسه(4) ساخته لویکینو ویسکونتی، را اغلب به عنوان اولین فیلم نئورئالیسمی میشناسند. زمین میلرزد (6) ساخته دیگر این کارگردان روایتگر ماجراهای یک دهکده ماهیگیری سیسیل در دوران جنگ است که از ماهیگر واقعی و خوانواده اش بجای هنرپیشه گان استفاده کرده است.

از کارگردانهای پیشرو مکتب نئورئالیسم، میتوان به روبرتو روسیلینی(7) اشاره کرد که با ساخت فیلمهایی چون رم شهر بی دفاع (8) و پاییزا (9)، آلمان سال صفر(10) به ایجاد این مکتب کمک کرد. ویتوریو دسیکا (11) با همیاری چزاره زاواتینی(12) به عنوان فیلمنامه نویس، با فیلمهایی چون واکسی(13) و دزد دوچرخه (14) ، معجزه در میلان (15) و امبرتو دی(16) از دیگر کارگردانان صاحب نام این سبک میباشد.

فدریکو فلینی(17) نیز با نوشتن فیلمنامه های مختلفی همچون رم شهر بی دفاع، پاییزا، به نام قانون و... ، در زمینه نئورئالیسم کار را آغاز کرد اما فیلمهای کارگردانی شده توسط خودش مخصوصا بعد از سال 1950 به مرور سمت کمدی و ابعاد معنوی و درونی انسانها کشیده شد. او نگرش خاص خودش را از نئورئالیسم عرضه کرد. به نظر او نئورئالیسم علاوه بر نگاه به واقعیتهای اجتماعی میتواند نگاه به واقعیت درونی انسانها باشد. واقعیتهای روحانی، متافیزیک و هر آنچه در درون انسان وجود دارد. فیلمهای جاده، شبهای کابیریا، زندگی شیرین، ساتریکون، هشت ونیم و آمارکورد از جمله معرفترین آثار وی میباشد.

از دیگر کارگردان مطرح سینمای ایتالیا میتوان به میکلانجلو آنتونیونی(18) اشاره کرد، که او هم مانند فدریکو فلینی به نئورئالیسم درونی معتقد بود. محتوای فیلم های او را اغلب اضطراب ها ، تردیدها و نگرانی ها ی بشر امروز و عدم توانایی او در برقراری رابطه معنوی با دیگران تشکیل می دهد. فیلم های وی آکنده از سکوت ها ، خلاء ها و همة واکنش های انسان مضطرب و ناامید است. زمینه تصاویر خشک ، خالی و بی روح است. رنگ خاکستری غلبه دارد. در نتیجه تمام ساختمان فیلم نیز از همان ملال و اندوهی بر خوردار است که محتوای فیلم. از آثار معروف وی هم میتوان به داستان عشق(19)، ماجرا(20)، بیایان سرخ(21)، نقطه زابریسکی(22)، مسافر(23) و آنسوی ابرها(24) اشاره کرد.

گرچه نئورئالیسم تحسین جهانیان را برانگیخت اما نگاه انتقادانه اش به دولتهای معاصر باعث درگیریهای زیادی در ایتالیا شد. در سال 1949 قانونی تصویب شد که به دولت اجازه میداد از تولید و ساخت فیلمهایی که به نظر انان به ایتالیا تهمت و توهین میکردند، جلوگیری کند. از طرف دیگر بهبود وضع اقتصادی مردم و علاقه آنان به سبکهای دیگر سینمایی باعث افول این نوع سینما در ایتالیا گردید، هرچند نئورئالیسم در کشورهای دیگر ادامه یافت و فیلمسازانی از آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، نئورئالیسم را به عنوان الگویی برای مقابله با کارخانه رویا سازی هالیود تلقی کردند و آن را روشی ارزان قیمت جهت ساخت فیلمهایی در مورد کشور و مردم خودشان یافتند.

پیر پائولو پازولینی (25) با آثاری چون انجيل به روايت متی(26)، دکامرون(27) و فيلم غير متعارف سالو يا صد و بيست روز در شهر فساد(28) و برناردو برتولچی با فیلمهایی چون آخرین تانگو در پاریس (29)، 1900، ماه (30) ، آخرین امپراتور(31) و آخرین فیلمش رویابینان(32) از دیگر فیلمسازان مطرح سینمای ایتالیا به شمار میایند، هرچند که کارگردانی مانند سرجیو لئونه (33) نیز با ساخت وسترنهای آمریکایی مشهور به وسترنهای اسپاگتی، مانند به خاطر یه مشت دلار(34) و خوب، بد، زشت (35)، توانست شهرتی برای خود دست پا کند.